Akademik dünyada en sık karşılaşılan etik ihlallerden biri intihaldir. Birçok öğrenci ve araştırmacı, farkında olmadan veya bilinçli olarak başkalarının fikirlerini, çalışmalarını veya yazılarını kaynak göstermeden kullanarak intihal yapabilmektedir. Günümüzde, üniversiteler ve akademik kurumlar intihali önlemek için Turnitin gibi yazılımlar kullanmakta ve akademik dürüstlük politikalarını her zamankinden daha sıkı hale getirmektedir.
Bu yazıda, intihalin ne olduğu, akademik çalışmalarda nasıl tespit edildiği ve nasıl önlenebileceği detaylı bir şekilde ele alınacaktır. Özellikle yüksek lisans ve doktora öğrencileri için akademik yazım sürecinde intihalden kaçınmanın yollarını bilmek büyük önem taşır. Çünkü akademik etik kurallarına uygun olmayan bir tez veya makale, ciddi sonuçlara yol açabilir ve akademik kariyeriniz için tehdit oluşturabilir.
İntihalin sadece doğrudan kopyalama anlamına gelmediğini bilmek gerekir. Parafraz (başkasının fikrini farklı kelimelerle ifade etmek), kaynak belirtmeden alıntı yapmak veya otomatik çeviri araçlarıyla farklı dillerden çeviri yapıp kaynak göstermemek de intihal olarak kabul edilir. Bu yüzden, akademik çalışmalarınızda hem etik kurallara uymanız hem de kendinizi intihalden korumanız gerekmektedir.
Makalenin ilerleyen bölümlerinde, intihalin türleri, Turnitin gibi intihal tespit araçlarının nasıl çalıştığı ve intihali önlemek için kullanabileceğiniz en iyi yöntemler hakkında bilgi verilecektir. Eğer akademik çalışmalarınızı güvenilir ve etik bir şekilde sunmak istiyorsanız, bu rehber size yol gösterecektir.
Özellikle akademik tez, makale ve araştırma yazılarında intihal oranının düşük olması büyük bir gerekliliktir. Birçok üniversite, yüksek lisans ve doktora tezleri için %15-20’nin üzerinde bir benzerlik oranını kabul etmemektedir. Bu nedenle, tez veya makale yazarken intihali önleme tekniklerini bilmek, akademik başarınızı korumanız için kritik bir adımdır.
İntihal Ne Demek ve İntihal Türleri Nelerdir?
Öğrencilerin en çok yaptıkları yanlışın başında doğru kaynak kullanımını araştırmamaları ve yazılarında atıfları doğru şekilde vermemeleri gelmektedir. Bu yüzden enstitü tarafından ilk kontrol yapılmasının ardından öğrencilerin çalışmalarında revize istenmektedir. Bu yazı da intihal ne demek ve intihale düşmeden akademik çalışma nasıl yapılır anlatılmaktadır.
İntihal, en basit tanımıyla başkalarının fikirlerini, yazılarını veya bulgularını kaynak göstermeden kullanmak anlamına gelir. Akademik etik kurallarına aykırı olan bu durum, bilimsel çalışmaların güvenilirliğini zedeler ve ciddi akademik yaptırımlara yol açabilir.
İntihal, farklı biçimlerde gerçekleşebilir. İşte en yaygın intihal türleri:
Doğrudan Kopyalama (Kelimesi Kelimesine İntihal)
Başka bir çalışmadan bir bölümü veya tamamını kaynak göstermeden kopyalamak.
En ciddi intihal türlerinden biridir ve kolayca tespit edilebilir.
Parafraz İntihali (Dolaylı Kopyalama)
Bir kaynaktaki bilgiyi kelimeleri değiştirerek ifade etmek ancak kaynağı belirtmemek.
Kelime değişiklikleri yapsanız bile, kaynak göstermediğiniz sürece bu intihal sayılır.
Kendi Çalışmasını Tekrar Kullanma (Auto-Plagiarism / Self-Plagiarism)
Daha önce yazılmış bir makale veya tezden bölümleri tekrar kullanmak.
Aynı çalışmayı birden fazla kez farklı dergilerde yayımlamak da bu kapsama girer.
Alıntı Yapmadan Bilgi Kullanma
Doğrudan alıntılar yapıldığında, tırnak işareti ve uygun referans formatı (APA, MLA vb.) kullanılmalıdır.
Kaynak gösterilmeyen her alıntı, intihal olarak kabul edilir.
Çeviri Yoluyla İntihal (Translation Plagiarism)
Bir çalışmayı farklı bir dilden çevirerek kullanmak ancak kaynak göstermemek.
Çeviri yapılmış olsa bile, çalışmanın orijinal sahibine atıf yapılmalıdır.
Bu intihal türleri, akademik yazım sürecinde dikkat edilmesi gereken en önemli etik ihlaller arasındadır. Ancak, bu tür ihlalleri önlemek için belirli yöntemler ve araçlar kullanılabilir.
Turnitin ve Diğer İntihal Tespit Araçları
Günümüzde, akademik çalışmalarda intihali tespit etmek için kullanılan birçok yazılım bulunmaktadır. En yaygın kullanılan araçlardan biri Turnitin’dir.
Turnitin nasıl çalışır?
Öğrencilerin veya akademisyenlerin yüklediği belgeleri geniş bir veri tabanı ile karşılaştırır.
Makale, tez, kitap, web sayfaları ve diğer akademik kaynaklar taranarak benzerlik oranı hesaplanır.
Turnitin raporunda, hangi bölümlerin kaynaklardan alındığı belirtilir ve yazarın intihal oranı tespit edilir.
Turnitin dışında, iThenticate, Grammarly Plagiarism Checker, Copyscape, Plagscan gibi farklı intihal tespit araçları da mevcuttur.
Birçok akademik kurum, tez teslimi öncesinde Turnitin raporu almayı zorunlu kılmaktadır. Bu nedenle, çalışmanızın intihal oranını kontrol etmek, olası sorunları önceden tespit etmek açısından büyük önem taşır.
İntihal Nasıl Önlenir?
Akademik çalışmalarda intihali önlemek için bazı etkili yöntemler şunlardır:
Doğru Kaynak Kullanımı
Kullandığınız her kaynağı doğru bir şekilde referans vermek önemlidir.
APA, MLA, Chicago gibi akademik referans stillerine uygun kaynakça düzenlemelisiniz.
Parafraz Tekniklerini Doğru Kullanmak
Bir bilgiyi kendi kelimelerinizle yeniden ifade ederken, kaynağı mutlaka belirtmelisiniz.
Parafraz yaparken, orijinal anlamı korumaya özen gösterin.
Alıntıları Açıkça Belirtmek
Doğrudan bir cümle alıntıladığınızda, tırnak işareti kullanarak ve kaynak ekleyerek bu bilgiyi vurgulayın.
Turnitin Raporu Kontrolü
Çalışmanızın intihal raporunu alarak, yüksek benzerlik içeren bölümleri düzeltebilirsiniz.
Özgün İçerik Üretmek
Başkalarının çalışmalarını doğrudan kopyalamak yerine, kendi yorumlarınızı ve analizlerinizi katarak özgünlük sağlamalısınız.
Sonuç ve Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Sıkça Sorulan Sorular:
Turnitin’de kabul edilebilir intihal oranı nedir?
Çoğu üniversite %15-20’nin altında bir benzerlik oranını kabul etmektedir.
Parafraz yaparken kaynak göstermek gerekir mi?
Evet, parafraz edilen bilgiler de mutlaka kaynak gösterilerek belirtilmelidir.
Turnitin sonuçları yanlış olabilir mi?
Nadiren olsa da, ortak kullanılan akademik terimler veya referans listeleri Turnitin tarafından benzerlik olarak algılanabilir.
Comments